Dziecko kiedy się rodzi staje przed wielkim wyborem, a ma wiele możliwości. Jest wolne w swoich poszukiwaniach, ale zarazem potrzebuje pomocy w dochodzeniu do odkrywania, poszukiwania i wybierania autentycznych wartości ludzkich, także tych , które znajdują się w najbliższym otoczeniu.
Dorosły człowiek coraz częściej dostrzega potrzebę wspomagania dzieci i młodzieży w wychowaniu do poszanowania dziedzictwa kulturowego. Zdajemy sobie sprawę , że trudno zainteresować młodego człowieka żyjącego w wirtualnym świecie, tym co na pozór wydaje się być „przestarzałe”, nieatrakcyjne a przede wszystkim nieużyteczne.
Dziecko przychodząc na świat nie otrzymuje gotowego dziedzictwa kulturowego ani cywilizacyjnego, lecz wchłania je w procesie wychowania i kształcenia. Rodzina odgrywa istotną rolę w kształtowaniu młodego pokolenia. To rodzina wprowadza dziecko w świat wartości . W procesie wychowania rodzice przekazują własne doświadczenia życiowe dziecku, również te które otrzymali od swoich rodziców. Proces wychowania więc odbywa się przez przekazywanie doświadczeń , przez naśladowanie ale także przez pouczanie, które odbywa się w przedszkolu, szkole , kościele.
Tradycje rodzinne dają wychowywanym dzieciom wzorce do naśladowania w przyszłości. Pozwalają zrozumieć dziecku kim jest, skąd się wywodzi, jacy byli jego przodkowie. Uczą przeżywania i odbierania wzruszeń i nastrojów, a przede wszystkim służą umacnianiu więzi rodzinnych, dlatego powinny być wspólnie przygotowywane, celebrowane i przeżywane. 
Każda wyodrębniająca się społeczność wytwarza właściwe sobie zwyczaje, obyczaje.
Własna tradycja powstać może w zespole ludzi zżytych ze sobą, stosujących różne niesformalizowane formy i metody działania, które zaspakajają określone potrzeby i oczekiwania członków wspólnoty, przynoszą im satysfakcję. Tradycja z łacińskiego – nomen omen-nauczanie,  to proces przenoszenia z pokolenia na pokolenie wartości, przekonań, wiedzy i umiejętności, to rodzaj zbiorowej pamięci.
Tradycja świadczy o dziedziczeniu określonych form i norm zachowania. Pod pojęciem tradycji rozumie się nie tylko zwyczaje i obyczaje świąteczne lecz również odniesienie do codziennego życia wspólnoty rodzinnej np. organizacja codziennych zajęć domowych, spędzania niedziel i innych dni wolnych od pracy,  urlopów i wakacji, sposobu przyjmowania gości, utrzymywania kontaktów z dalszą rodziną, rozmawiania ze sobą, rozwiązywania konfliktów.
Tradycję odzwierciedlają ukształtowane opinie, gusta, formy życia i zachowań.
Tradycje rodzinne odgrywają podstawową rolę w kształceniu charakteru człowieka, są one  miernikiem więzi emocjonalnej w rodzinie przez co stanowią ogromną wartość wychowawczą. W rodzinie funkcjonują różne zakorzenione w tradycji i otwarte na współczesność zwyczaje i obyczaje. Są one związane przede wszystkim: z kalendarzowym rytmem przyrody i życia społecznego, z biografią rodziny i jej poszczególnych członków, z dniem codziennym tej wspólnoty.
Obyczaje są względnie trwałe, charakterystyczne dla danego terenu i okresu, przyjęte powszechnie w danej zbiorowości społecznej formy zachowania.
Sfera obyczajów rozciągać się może na wszystkie dziedziny ludzkiego postępowania od takich czynności jak mieszkanie, ubieranie się, jedzenie, do takich jak poszanowanie ludzkiego życia.
Tradycje, obyczaje i zwyczaje w rodzinie, podlegają modyfikacji.
Niektóre z czasem zanikają, inne pieczołowicie są pielęgnowane, a jeszcze inne podlegają modyfikacji.
Tradycje wygasające są to zachowania kulturowe, które w obecnych czasach nie spełniają już celów którym kiedyś służyły. Do sytuacji takiej dochodzi często wtedy, gdy dwoje małżonków wnosi do swojej rodziny odmienne wzorce obyczajowe i wówczas w celu uniknięcia konfliktu rezygnują z obydwu. Na tradycje reinterpretowane (zmodyfikowane) największy wpływ na ten proces mają dzieci. Nadają one nowe znaczenie obyczajom i zwyczajom powstałym wcześniej, w nie istniejącej już rzeczywistości.
Modyfikacja w łagodniejszy sposób przebiega wówczas, kiedy do zastanej tradycji dodaje się poszczególne elementy zaczerpnięte z innych środowisk, również z zagranicy.
Pozwala to dostosować tradycje do współczesnego rytmu życia i obecnych potrzeb.
Tradycje pielęgnowane są to obyczaje i tradycje, których korzenie sięgają dawnych czasów nierzadko wypartych lub zapomnianych. Często mają one związek z wiarą: obecnie tradycja jest silnie nasycona atrybutami kultury chrześcijańskiej.

W środowisku rodzinnym wyrastają i zakorzeniają się nowe tradycje, które są poddawane sprawdzaniu przez opinię publiczną. Powstają one przez świadome działanie, w wyniku czego zespół (w tym przypadku rodzina) wypracowuje swoje niepowtarzalne oblicze, na które składają się własne zwyczaje, obrzędy, wykształcone tradycje. Jednakże zrywanie z niektórymi elementami tradycji jest faktem, szczególnie w środowisku wiejskim uwidacznia się odwrót ludzi od kultury, zwłaszcza ludzi młodych z której się wywodzą. W wielu miejscowościach i regionach istniały piękne zwyczaje, jak również ozdobne meble, stroje regionalne. Obecnie gospodarze pod wpływem dzieci zmieniają wystrój wnętrza na miejski, wstydząc się folkloru ludowego. Jest to smutny fakt nieuzasadnionego zrywania z tradycją. Zapewne młodzież ta nie wychowa swojego potomstwa w szacunku dla dawnych tradycji.
Jest jednak pewna grupa ludzi, która ubolewa nad odwrotem od tradycji i określa obecny stan w tej dziedzinie jako utratę sensu przeszłości. Uważają, że młodzi ludzie nie doceniają tradycji z braku informacji. Przekazywana z pokolenia na pokolenie wiedza o przodkach i charakterystycznych zachowaniach czy dokonaniach wzmacniana takimi atrybutami jak zdjęcia i inne pamiątki rodzinne, tradycja dziedziczenia z dziada- pradziada imion, zawodów- ułatwiają znajdowanie odpowiedzi na istotne dla każdego, zwłaszcza młodego człowieka pytania: Kim jestem? Skąd się wywodzę? Jacy byli moi przodkowie? Najrozmaitsze formy rodzinnych rozmów i spotkań znakomicie mogą pomóc w zapoznaniu dzieci z takimi właśnie momentami w historii krewnych, w przypomnieniu pewnych charakterystycznych rysów w historii, czyli o rodzinnych tradycjach.
Można opowiedzieć dzieciom o jakimś znakomitym dziadku, czy o niezwykłej babci, o pięknych zwyczajach kiedyś panujących. Dobrze by było, żeby dzieci znały historie rodziny, jej tradycje i obyczaje, które by wywierały na nie wpływy wychowawcze.
Wiedza stanowiąca uogólnienie rodzinnych zwyczajów i tradycji, wywołuje w dziecku skłonności do podobnego postępowania, ma także wpływ na kształtowanie tzw. hierarchii wartości.
Hierarchia wartości to określenie zapożyczone ze słownika etyki, czyli nauki zajmującej się moralnością, a oznacza ono stosunek danego człowieka do różnych ideałów. Z reguły chcemy mieć wpływ na to, jaką hierarchię wartości ustalą sobie nasze dzieci na swój prywatny użytek.
W naszych warunkach społeczno-ekonomicznych szczególnie doniosłą rolę w normowaniu życia rodzinnego odgrywają wartości afirmowane przez członków rodziny, a zwłaszcza przez rodziców. Wartości te nadają kierunek dążeniom dorosłych, aktywizują ich energię, powodują, że czemuś poświęcają oni całą uwagę, a coś innego odsuwają na plan dalszy, traktują marginesowo.                                                                                                             Rozpatrując tradycje rodzinne na przykładzie dorocznych świąt, można stwierdzić, że pozwalają one umacniać emocjonalne więzi w gronie najbliższych jak i krewnych, a czasem znajomych. Niepodważalnym przykładem jest tutaj kolacja wigilijna związana z obchodami Świąt Bożego Narodzenia, do której zasiada o jednej godzinie cała rodzina, aby spożyć tradycyjnie postne potrawy świąteczne. Zwyczaj łamania się opłatkiem z bliskimi towarzyszący kolacji wigilijnej cechuje niezwykła życzliwość. Natalia Han Ilgiewicz w książce „O tradycji w wychowaniu” pisze: „nie wolno nam zapominać o niezmiernie ważnym składniku tradycji- o dodatnim, uczuciowym stosunku między tym kto przekazuje, a tym kto przejmuje tradycję, kryje się w nim bowiem ciągły czynnik życzliwości”.
Podobna sytuacja towarzyszy życzeniom noworocznym i wielkanocnym. Umacnianiu więzi emocjonalnej w rodzinie służy świętowanie ważnych dla jej członków uroczystości np. urodzin, imienin, rozpoczynania i kończenia nauki, sukcesów szkolnych i zawodowych, rocznic.  Natomiast takim świętom jak Dzień Dziecka, Dzień Matki, Dzień Ojca, Dzień Babci, Dzień Dziadka towarzyszy oprócz scalania więzi nierozerwalnych, aspekt wychowawczy. Np. Dzień Babci, Dzień Dziadka uczy najmłodsze pokolenie szacunku i miłości dla osób starszych i właściwego ustosunkowywania się do nich. W odwrotnej sytuacji np. w Dniu Dziecka – dzieci silnie przeżywają i często na całe życie zapamiętują moment, w którym na nich jako głównych bohaterach uroczystości skupiła się uwaga i życzliwość wszystkich domowników.  Takie uroczystości wychowują dzieci w przekonaniu o późniejszej konieczności organizowania podobnych i o traktowaniu ich jako coś bardzo ważnego i osobistego. Uczą one przeżywania i odbierania wzruszeń i nastrojów, dlatego powinny być wspólnie przygotowywane, celebrowane, przeżywane.
Tradycje rodzinne nadają wychowankom wzorce do naśladowania przekazywane przez starsze pokolenie.
Rodzina ma decydujący wpływ na kształtowanie się prawidłowego procesu wychowawczego i osobowości dziecka. Środowisko rodzinne jest głównym ośrodkiem rozwoju sfery emocjonalnej osobowości, postaw moralnych dzieci i ich ideowego wychowania.
Rodzina zapewnia wychowanie dzieci i młodzieży, ciągłość społeczną, a przez tradycję – kulturową.
Tradycje rodzinne stanowią ogromną wartość wychowawczą, gdyż odpowiednie wpajanie, przekazywanie i dziedziczenie, wyzwalają w dziecku przede wszystkim pozytywne uczucia.