Zestaw ćwiczeń i zabaw przydatnych dla prawidłowego rozwoju dzieci w wieku przedszkolnym.

Ćwiczenia przygotowujące do prawidłowego mówienia:

a) ćwiczenia oddechowe – wyrabianie oddechu dla mowy, wydłużanie fazy wydechowej, ćwiczenia emisyjne, ćwiczenia ekonomicznego zużywania powietrza i umiejętności synchronizowania pauz oddechowych z treścią wypowiedzi.
– wdech przez nos, wydech ustami,
– unoszenie rąk w górę podczas wdechu, spokojne opuszczanie rąk przy wydechu,
– wykonywanie wdechu i zdmuchiwanie świeczki (powoli, szybko) na wydechu,
– wykonanie wdechu wymawiając „s” z jednakową głośnością,
– wykonanie wdechu wymawiając „s” raz ciszej, raz głośniej,
– wykonanie wdechu dmuchając na skrawek papieru (odchylenie papieru musi być cały czas jednakowe),
– wydmuchiwanie baniek mydlanych przez słomkę,
– zdmuchiwanie płomyka świecy przy zwiększanej stopniowo odległości,
– dmuchanie na kłębuszki waty, papierowe kulki, piłeczki,
– nadmuchiwanie balonów,
– gra na organkach, trąbce, gwizdku.
b) ćwiczenia narządów artykulacyjnych – usprawnianie właściwego funkcjonowania narządów mowy,
ćwiczenia języka:
– gwałtowne wysuwanie i wsuwanie języka w głąb jamy ustnej, zlizywanie z talerzyka miodu, posypki na torty,
– „kląskanie” językiem o podniebienie twarde,
– dotykanie czubkiem języka na zmianę dolnych i górnych zębów przy silnie opuszczonej żuchwie,
– unoszenie czubka języka do wałka dziąsłowego,
– wysuwanie języka na górną wargę,
– odklejanie opłatka, chrupki od wałka dziąsłowego,
– głośne wymawianie głoski a z jednoczesnym unoszeniem języka do wałka dziąsłowego,
– kilkakrotne uderzanie czubkiem języka o wałek dziąsłowy,
wielokrotne wymawianie sylaby da z głoską d realizowaną dziąsłowo jak w wyrazie Andrzej, drzewo,
– lizanie podniebienia przy otwartych ustach,
– wypychanie językiem policzków.

ćwiczenia warg:
– szybkie zmienianie układu ust „uśmiech”-„ryjek”,
– utrzymywanie na wargach zwiniętych w „ryjek” kółeczka z cienkiego drucika, podczas wykonywania ćwiczeń manualnych (chodzi o odwrócenie uwago od wykonywanego ruchu warg, by ćwiczona czynność wykonywana była automatycznie),
– wykonywanie ruchów imitujących gwizdanie i cmokanie,
– zakładanie wargi dolnej na górną i odwrotnie,
– dmuchanie przez wargi ułożone w kształt dziobka i z zębami górnymi na dolnej wardze,
– parskanie,
– półuśmiech-odciąganie na przemian kącików warg,
– nadymanie policzków i powolne wypuszczanie powietrza ustami lub nosem.

ćwiczenia podniebienia miękkiego:
– wdychanie i wydychanie powietrza przez nos,
– wypowiadanie sylaby apa z przedłużeniem momentu zwarcia warg,
– wypowiadanie sylab ap, op, ep, yp, up z przedłużeniem zwarcia warg,
– ćwiczenia z rurką (przenoszenie kawałków papieru),
– ziewanie.

ćwiczenia żuchwy:
– opuszczanie i unoszenie żuchwy ku górze,
– wykonywanie ruchów poziomych, raz z wargami rozchylonymi, raz z zamkniętymi,
– ruchy do przodu i do tyłu.

Ćwiczenia wspomagające terapię logopedyczną.
ćwiczenia ortofoniczne:
1. – zabawa pt. „Wiosenny spacer” – dzieci poruszają się zgodnie z akompaniamentem do marszu, biegu, podskoków. W przerwie prowadzący rytmizuje słowo „wiosna” stosując różną dynamikę i tempo,
2. – zabawa pt. „Przyjście Wiosny na łąkę”. Wiosna (prowadzący) wędruje miedzy dziećmi, dotyka je różdżką i „zamienia” w owady. Rozdaje dzieciom znaczki z obrazkiem owada. Następnie zaprasza owady do lotu. Na zakończenie owady
urządzają „koncert”
3. – zabawa „Pszczoły.” Dzieci – pszczoły stoją w umówionych miejscach pod ścianami – tu są ule. W trakcie muzyki pszczoły wylatują z uli i latają w różne strony zbierając pyłek z kwiatów. Na przerwę w muzyce z głośnym brzęczeniem (zzzzzzz) wracają do ula. W ulu brzęczą bardzo cichutko (mmmm).
4. – zabawa „W lesie.” Dzieci zostają podzielone na trzy grupy zwierząt leśnych – zające, wiewiórki i ptaki. Każdą grupę zwierząt wywołuje inny akompaniament rytmiczny. Dzieci, które usłyszą swój rytm biegają po sali naśladując wybrane zwierze, następuje zmiana rytmu i kolejna grupa naśladuje zwierzęta,
5. – zabawa „Jastrząb i kurczęta”. Dzieci ruchem i dźwiękiem naśladują kurczęta chodzące po podwórku, na sygnał tamburyna uciekają przed „jastrzębiem” w wyznaczone na sali miejsce,
6. – „Wróble” – podskoki obunóż w miejscu i po całej sali, z jednoczesnym dźwiękowym naśladowaniem ćwierkania,
Percepcja wzrokowa jest zdolnością rozpoznawania i różnicowania bodźców wzrokowych oraz umiejętnością ich interpretowania. W wieku 3- 4 lat zmysł wzroku spełnia szczególną rolę w rozwoju procesów poznawczych i w nabywaniu przez dziecko doświadczeń. Odpowiedni poziom rozwoju percepcji wzrokowej umożliwia dziecku łączenie, spostrzeganie i właściwe interpretowanie poprzez obserwację, doświadczenie i działanie. Ćwicząc te funkcje dajemy dziecku możliwość prawidłowego rozwoju.

Ćwiczenia rozwijające percepcję wzrokową
i koordynację wzrokowo- ruchową:

• Wskazywanie i nazywanie osób z najbliższego otoczenia.
• Wskazywanie przedmiotów na obrazkach.
• Chwytanie drobnych przedmiotów ( zbieranie klocków, koralików), zabawa: ,,Zbieranie rozsypanych skarbów”
• Nawlekanie dużych ( następnie coraz mniejszych) korali na sznurek- zabawa:,, Korale dla mamy”
• Napełnianie pudełka klockami- (wkładanie do wyznaczonego miejsca), zabawa:
,, Robimy porządki”.
• Piętrzenie i segregowanie klocków- zabawy: ,, Budujemy dom z klocków”, ,,Wierze z klocków”
• Dobieranie takich samych przedmiotów- zabawa: ,, Poszukujemy takich samych”
• Porządkowanie zabawek wg jednej wybranej cechy- zabawa:,, Porządki na półkach”
• Porównywanie dwóch zabawek różniących się jedna cechą np kolorem. Wielkością, materiałem z którego zostały zrobione.
• Wkładanie drobnych przedmiotów do pojemników z małym otworem
• Dopasowanie obrazków do przedmiotów do obrazków i odwrotnie.
• Wprowadzanie zabaw tematycznych- ( zabawa w dom- naśladowanie czynności wykonywanych w domu).
• Rozkładanie i składanie zabawek konstrukcyjnych,
• Zabawy masami plastycznymi.
• Układanie obrazków z części- układanie wg wzoru i bez wzoru.
Przykłady ćwiczeń motoryki dużej – (zabawy):
1. ,, Chodzę głośno”- tupanie- wyczuwanie własnych nóg, stóp
2. ,, Chodzę cicho, na paluszkach”- wyczuwanie swoich palców u nóg
3. ,, Uwaga kałuża”- chodzenie z omijaniem przeszkód.
4. Chodzenie boso po różnych powierzchniach- wyczuwanie powierzchni.
5. ,, Jestem motylem”- ćwiczenia swobodnego biegania.
6. ,, Idę po mostku”- chodzenie po wyznaczonej linii, obok taśmy, wchodzenie na górkę, schodzenie z górki.
7. ,, Jestem kotkiem, pieskiem”- naśladowanie chodu zwierząt.
8. ,, Przechodzenie pod mostem”- przechodzenie pod przeszkodą.
9. ,, Jestem żabką”- skakanie w kuckach.
10. Turlanie się.
11. Upuszczanie i podnoszenie woreczka, piłki lub wybranej zabawki.
12. Rzucanie woreczka, piłeczki (oburącz do dużego pudła- z dowolnej odległości).
13. Kopanie, turlanie piłki do celu z dowolnej odległości.
14. Wymachy rąk, krążenie ramion, klaskanie, uderzanie rękoma o podłoże.

Przykłady ćwiczeń motoryki małej:
1. ZABAWY KONSTRUKCYJNE:
• składanie zabawek z oddzielnych części;
• budowanie z klocków różnego typu;
• wykonywanie prac z papieru, kartonu, wełny ( wg. wzoru );
• składanie obrazków w całość wg wzoru
• układanie z różnych materiałów określonych scen rodzajowych, np. z liści, pestek, z giętkiego tworzywa itp.
• budowanie z naturalnego tworzywa ( piasek, śnieg itp.)
• konstruowanie z tworzywa przyrodniczego;
• układanie szlaczków z mozaiki wg określonego rytmu;
2. ZABAWY PLASTYCZNE:
• rysowanie i malowanie farbami klejowymi, plakatowymi, akwarelowymi na różnych płaszczyznach.
• porównywanie, zestawianie i mieszanie barw ;
• obrysowywanie gotowych szablonów kredkami, mazakami,
• ugniatanie małych kulek z gazety, z papieru trzema palcami: środkowym , wskazującym i kciukiem ( wzmacnianie chwytu pisarskiego – ściskanie piłeczek palcami :wskazującym i kciukiem;
• obrysowywanie części dłoni;
• malowanie kredkami w obrębie konturów ;
• wydzieranie z papieru;
• wydzieranie i naklejanie papieru kolorowego;
• cięcie papieru po linii prostej;
• wycinanie obrazków;
• lepienie z plasteliny;
• stemplowanie;