Wydawać by się mogło, że im dziecko jest starsze, tym jego zachowanie powinno budzić coraz mniej zastrzeżeń. Bunt sześciolatka to czas szczególnie trudny dla rodziców.   Wcześniej spokojne i grzeczne dziecko teraz zaczyna sprawiać kłopoty wychowawcze.  Dziecko staje się buńczuczne, psotne, skłonne do konfliktów, a nawet bójek. Nie zgadza się na stawiane polecenia, nie chce wypełniać próśb mamy czy wymagań pani. Dotychczas przewidywalny, zrównoważony sześciolatek swoim rodzicom serwuje powtórkę – znów przerabiacie… bunt dwulatka!

Zrozum sześciolatka 

Sześcioletnie dziecko jest bardzo żywiołowe i ruchliwe. Jego rozwój fizyczny  jest na wysokim poziomie. Sześciolatek lubi biegać, skakać, przeskakiwać przedmioty, wdrapywać się, turlać, jeździć rowerem itp. Lubi podejmować nowe wyzwania, robiąc przy tym wiele hałasu. Ponieważ nie myśli o niebezpieczeństwie, często podejmuje się zabaw ryzykownych. Coraz bardziej naśladuje dorosłych i wchodzi w interakcje z rówieśnikami. Sześciolatek jest ciekawy świata, czasem trochę niepewny w działaniach, ale mimo to zaradny.

Sześciolatkowi nadal wypadają zęby mleczne, co stanowi powód do dumy. Dziecko w wieku późnoprzedszkolnym dobrze już rysuje kwadrat, koło, prostokąt, romb. Lubi malować, ale z pisaniem liter może mieć problemy. Jest sprawne w zakresie małej motoryki. Umie posługiwać się nożem i widelcem, zapina guziki u ubrań i potrafi zawiązać sznurowadła w butach.

Dziecko w wieku lat sześciu staje się coraz trudniejsze w wychowaniu. Czasami jego reakcje mogą przypominać zachowania dwulatka. Maluch może przechodzić w tym czasie okres negatywizmu, kiedy to na wszystkie prośby czy propozycje odpowiada jednym słowem: „nie”. Dziecko wyraża w ten sposób swoje zdanie, swoją autonomię i niezgodę. Sześciolatkiem targają sprzeczne i gwałtowne emocje. Nawet najmniejsza rzecz, która nie podoba się dziecku i nie zadowala jego potrzeb, a której rodzice czasem w ogóle nie zauważają, może wywołać wielki wybuch złości. Sześciolatek potrafi wykrzyczeć mamie, że ją nienawidzi, choć przed chwilą przytulał się do niej i mówił, że ją kocha. Zachowania sześciolatka są często nieprzewidywalne.

Sześcioletnie dzieci lubią być w centrum zainteresowania, czuć się ważne i akceptowane. Czasem przebierają miarę i uważają, że są najważniejsze na świecie. Powinny mieć wszystko, czego tylko zapragną, a cała uwaga innych ludzi ma być skupiona wyłącznie na nich. Sześciolatek bardzo wiele wymaga od rodziców, często są to rzeczy wręcz nieosiągalne. Nie potrafi zrozumieć, że ktoś nie zawsze może albo chce dostosować się do jego żądań. Najlepiej więc powiedzieć: „Chcę i koniec”. Bunt sześciolatka wiąże się właśnie z postawą roszczeniową. Dziecko nie rozumie, dlaczego inni mają więcej od niego, dlaczego on nie może mieć tego, co inne maluchy. Czasem więc robi wszystko, aby osiągnąć swój cel, np. oszukuje, kłamie. Pomimo trudności w funkcjonowaniu w grupie i silnej rywalizacji z innymi, sześciolatek ma już zwykle przyjaciela, najczęściej tej samej płci.

Problemy z zachowaniem sześciolatków są typowe dla wieku. Trudno się dziwić – dzieci są nieco… oszołomione. Zmieniają się, a zmiany te postępują w szybkim tempie. Dziecko balansuje na „pograniczu światów” – z jednej strony czuje się całkiem dojrzałym, samodzielnym, niezależnym osobnikiem, który może podejmować decyzje – wszak już wiele umie, sporo wie…
Z drugiej strony wciąż jest dzieckiem – z nieokiełznanymi emocjami, nieracjonalnym zachowaniem. Sześciolatek szybko wpada w złość, bywa gwałtowny i bezkompromisowy. Trudno się dziwić – jeszcze wielu sytuacji nie rozumie. Gdy coś mu się nie udaje – budzi to w nim silną frustrację, która wyraża się w nieposłuszeństwie, jęczeniu, marudzeniu, napadach złości. Bywa… wręcz nieprzewidywalne, popada ze skrajności w skrajność.

Co dzieje się z sześciolatkiem?

·    Przeżywa zmiany – stawia pierwsze poważne kroki w edukacji, wchodzi w nowe schematy, ma całkiem poważne obowiązki. Odczuwa własną wartość – chce,  by wszyscy to zobaczyli i docenili, stąd potrzeba bycia w centrum i próby zwrócenia na siebie uwagi.

·    Próbuje testować rodziców i ustalone granice – często podważa stanowisko dorosłych, buntuje się, eksperymentuje. W tym czasie rodzic przestaje być autorytetem, a mama – centrum wszechświata (mało tego, może okazać się, że dziecko jej chwilowo nienawidzi i jest ona winna jego niepowodzeniom – klasyka!), dlatego na wydane polecenie sześciolatek potrafi odpowiedzieć krótko: „To moje życie”, „Nie rozkazuj mi” czy „Nie jesteś moim szefem”.

·    Sześciolatek wie, kto i co mu się podoba, a co nie – ma swoje zdanie. Stawia hipotezy, mądrzy się – jeśli zabraknie mu argumentów, to nie szkodzi – wykorzysta… fantazję.

·    Awantury z rodzeństwem to też dla niego sposób, by wywalczyć pozycję i zademonstrować swą „potęgę” światu, ale i zainteresować sobą rodziców

·    Sześciolatek ma duże oczekiwania w stosunku do ludzi i… rzeczywistości. Nie chce się do nikogo i niczego dostosować. To wywołuje różne nieciekawe sytuacje, które przerażają rodziców. I tak dotychczas miłe, cudowne dziecko, kiedy przegrywa – oszukuje, kiedy czegoś nie ma – kłamie, kiedy coś mu się nie podoba – klnie.

·    Przeżywa stany lękowe – nie tylko lęki szkolne, ale i nocne. Sześciolatki boją się, że coś na nie czyha w kuchni, a w nocy, jeśli muszą po ciemku iść do toalety, dystans pokonują sprintem – boją się ciemności.

Jak radzić sobie z problemami zachowania u sześciolatków:

·    Z pewnością trzeba przyjrzeć się dotychczasowym ramom i granicom, po czym – jeśli sytuacja tego wymaga – ustalić je na nowo (dziecko ma inne potrzeby). Weryfikacji może podlegać choćby zakres „wolności”, limity czasowe (poświęcane na gry czy zabawę).

Ustalcie harmonogram dnia i przestrzegajcie go.  Miejcie jasne oczekiwania. Nie daje to gwarancji, że konflikty i niepożądane zachowania się nie pojawią, ale na pewno zmniejszą ich częstotliwość.

·    Bądźcie cierpli i wyrozumiali. Choć to sporo kosztuje – warto.

·    Jeśli twoje dziecko zaczęło kłamać i oszukiwać, nie oskarżaj go, nie piętnuj. Zadawaj pytania, rozmawiaj. Tłumacz.

·    Zaangażuj dziecko w wykonywanie obowiązków domowych – ustalcie ich zakres adekwatnie do umiejętności dziecka.

·    Słuchajcie, ale nie dyskutujcie na temat poleceń czy zasad. One są niezmienne.

·    Bądźcie konsekwentni. Dotrzymujcie słowa, ale i traktujcie kary, zakazy i konsekwencje poważnie.

Pamiętaj, że zanim na dziecko nałożycie restrykcje, musicie jasno je ostrzec  przed konsekwencjami.

Konsekwencja w wychowaniu i cierpliwość to najlepsze metody wychowawcze. W końcu jak głosi powiedzenie: „Dziecko najwięcej miłości potrzebuje wtedy, gdy najmniej na nią zasługuje”. 

Choć sześciolatek potrafi naprawdę dać w kość, w pewnym sensie powinniście się cieszyć, że rozwija się prawidłowo, że staje się coraz bardziej pewny siebie, samodzielny i niezależny.