Wraz z rozpoczęciem nauki w „zerówce” czy też w pierwszej klasie, dziecko rozpoczyna nowy etap w swoim życiu. Wraz z nim pojawiają się nowe wyzwania i nowe obowiązki. I chociaż dziecko wciąż nas bardzo potrzebuje i liczy na naszą pomoc, to w wielu sprawach musi poradzić sobie samo. Jak wspomagać jego rozwój, aby było samodzielnym i twórczym uczniem?

Pierwszy krok ku dorosłości

Początkowo droga do samodzielności to mnóstwo błędów, niedociągnięć, prób, pytań, jednak w końcu prowadzi do stopniowego zwiększenia kontroli nad własnym życiem i przestaje dotyczyć tylko zabawy i czynności samoobsługowych. Od sześciolatka oczekuje się, że będzie umiał się sam ubrać i rozebrać, rozpoznać swoje rzeczy (nie tylko ubrania), wyjąć z tornistra lub półki potrzebne na zajęciach rzeczy, obsłużyć się w łazience i ubikacji.

Czemu to takie ważne?

Jeżeli dziecko samo musi wykonywać różne czynności, zmusza go to do skoncentrowania uwagi, uczy też jej podzielności i sprzyja zapamiętywaniu. Każda własnoręcznie wykonana rzecz, wymyślona idea, ale także przeżycie, rozwijają umiejętności dziecka, dostarczają mu wiedzy o sobie i o świecie, dają poczucie satysfakcji. Samodzielne dziecko to później samodzielny dorosły, człowiek, który poradzi sobie z różnymi wymaganiami, jakie stawiać będzie przed nim życie, pewny siebie i swoich sił, otwarty na nowe możliwości. Ktoś, kto będzie umiał w pełni wykorzystać swój potencjał.

Jakie warunki sprzyjają samodzielności dziecka?

Poczucie bezpieczeństwa emocjonalnego jest najważniejszym warunkiem pozwalającym na rozwój samodzielności. Tylko dziecko, które czuje się bezpieczne, może podjąć ryzyko, że coś się nie uda, gdyż próbowanie, błądzenie, szukanie innych rozwiązań, to najlepsza droga do pokonania przeciwności. Niemniej ważny jest pozytywny obraz samego siebie – jeśli dziecko wierzy w swoje możliwości, chętniej podejmuje wyzwania. Należy także ustalić jasne zasady i reguły, niezależne od rodzicielskiego nastroju – to bardzo ważne.

Samodzielność czy samowola?

Pozwalanie dziecku na samodzielnie działania nie może oznaczać zgody na wszystko. Jeżeli dziecko zacznie łamać zasady, wykraczać poza ustalone wcześniej reguły, nadużywać zaufania, mamy do czynienia z samowolą. Taka sytuacja wcale nie wpływa korzystnie na jego rozwój.

Na podstawie tekstów autorstwa: Katarzyny Szczepkowskiej-Szczęśniak, Katarzyny Uniszewskiej, Lidii Pielaszek, Mirosławy Suchockiej, Joanny Górnisiewcz